بیماری جفت ماندگی گاو و راه درمان و پیشگیری

جفت ماندگی چیست؟
از نظر فیزیولوژیكی غشا های جنین معمولا ۱۲ ساعت بعد از زایمان بایستی خارج شوند و باقیماندن غشا های آلانتوكوریون در داخل رحم در زمان بشتر دلیل بر حالت پاتولوژیكی می باشد و این باقیماندن جفت ممكن است ۴ تا ۸ روز و حتی بیشتر ادامه پیدا كند كه در این صورت اثار گندیدگی و تغییرات عفونت در آن پدید می آید بنابراین در صورتیكه بعد از حداكثر ۲ روز جفت خارج نگردید بایستی عملیات درمانی را در مورد خارج كردن جفت انجام دهیم تا منجر به عفونت رحمی و ضایعات بعدی نشود .
عوامل زیادی چون تغذیه نامناسب، کمبود ویتامین A و E، دو قلوزایی و حتی لاغر  و خیل چاق بودن گاو در بروز بیماری جفت ماندگی گاو تاثیر گذار است که ممکن است جفت  آویزان باشد و به هنگام راه رفتن گاو عوامل عفونی حاصل از کود و گل چسبیده به جفت وارد رحم گاو و بروز بیماری های خطرناک شود.

عوامل اصلی در بروز بیماری جفت ماندگی گاو

1. عوامل عفونی چون سقط جنین باعث می شود که به طور کامل جنین از رحم گاو خارج نشود.
2. کمبود ویتامین های A ، E و کمبود سلنیوم و مس
3. تغذیه ضعیف از لحاظ مواد معدنی
4. بیش از حد لاغر یا چاق بودن گاو
5. دوقلوزایی و سخت زایی
6. کمبود کلسیم یا تب شیر در گاو

بهترین روش برای پیشگیری از بیماری جفت ماندگی

هم از لحاظ بهداشت و هم از لحاظ تغذیه  گاوها باید به درستی تغذیه شوند به خصوص اینکه در گاوداری ها چنانچه در مدیریت تغذیه گاو سهل انگاری شود یک سری بیماری ها ممکن است گاو را در بر گیرد که شایع ترین آن همین جفت ماندگی گاو است. بیش از حد چاق یا لاغر شدن گاو باعث سخت زایی گاو و عملا بروز بیماری جفت ماندگی خواهد شد والبته کمبود سلنیوم و ویتامین های مورد نیاز بدن دام هم در بروز بیماری بی تاثیر نیست از این رو بهتر است شش یا هشت هفته دوران خشکی جیره غذایی به حد بالانس خود برسد.

1. تحرک کافی
2. تمیز بودن محل زایمان گاو
3. بالانس بودن جیره غذایی دام در 6 الی 8 هفته دوران خشکی
4. تزریق ویتامین های A و D به صورت تزریق عضلانی دام در 4- 8 هفته قبل از زایمان
5. ثابت نگه داشتن میزان کلسیم و فسفر بدن دام  برای جلوگیری از بیماری تب شیر

نحوه درمان بیماری جفت ماندگی گاو

1. آنتی‌بیوتیک (احتمالاً با تزریق وریدی و مایع دکستروز) و یا به روش موضعی داخل رحمی توسط دامپزشک
2. شستشوی رحم گاو
3. خارج کردن باقی مانده جفت با تجویز دارو
4. تزریقات داخل رحمی گاو که باید توسط دامپزشک تجویز شود.

باقی ماندن جفت داخل رحم گاو باعث عفونت رحمی و عملا ناباروری دام خواهد شد از این رو باید سریعا نسبت به تخلیه جنین اقدام کنید. البته توصیه می شود که ابتدا محل را برای گاو فراهم کنید تا خودش تمام جفت را خارج کند و سپس نسبت به شستشوی رحم گاو اقدام کنید.

خارج كردن جفت با دست :

برای خارج كردن جفت سه راه وجود دارد كه به شرح آن می پردازیم :

بعضی از متخصصان عقیده دارند كه بایستی با دست اتصال كوتیلدونها جفتی را به كارونكول های مادری قطع نمود . كسانیكه پیرو این عقیده هستند از خطر بروز عفونت بر اثر ماندن جفت هراس داشته و آنرا خطری برای دام ذكر می كنند ولی عده ای عقیده دارندكه جفت خود بخود خارج می شود و نیازی به بیرون آوردن آن با دست نیست فقط بایستی از طریق ضد عفونی كردن رحم بوسیله گذاشتن قرص های آنتی بیوتیك ( تتراسیكلین ) از بروز عفونت های احتمالی جبوگیری نمود و عده ای هستند كه عقیده دارند هم گذاشتن قرص در رحم و هم تزریق آنتی بیوتیك و استفاده از داروهای لوب خلفی هیپوفیز لازم است و هم در صورت عدم خروج جفت بیرون كشیدن ان با دست لازم می شود . در بین این سه روش راه حل سوم مقبولیت بیشتری دارد و پیروی از آن معقول به نظر می رسد ، یعنی اول تزریق دارو های لازم و بعد در صورت عدم خروج جفت بیرون كشیدن آن با دست كه توصیه می شود همواره بدین طریق عمل نمائید .

بر اساس تجربیات محققان انگلیسی تلاش برای بیرون آوردن جفت در ۴۸ ساعت اول نتیجه ای در بر ندارد زیرا جفت اغلب خلی محكم چسبیده و كوشش برای جدا كردن آن منجر به خونریزی می شود و در مواردی خود كارانكول نیز قطع شده است صدمه رسانیدن باعث سپتی سمی ، تب ، بی اشتهایی خواهد شد .

علاوه بر آن قسمت شاخ بارور رحم معمولا در این موقع دور از دسترس است روی همین اصل بیرون كشیدن جفت را بایستی تا روز سوم و یا چهارم به تاخیر انداخت و بعد از روز ۴ گندیدگی جفت شروع می شود و جدا كردن جفت از كریپت های مادری آسانتر است .باید توجه داشت كه گاو نباید در اثر دست كاری مریض شود زیرا در این صورت ممكن است به مرگ گاو منجر شود .

طبق تحقیق دامپزشكان المانی اگر چه دست زدن به رحم و رها كردن جفت بحال خود و خارج شدن خود بخود آن بهتر است اما می توان ادعا كرد كه در صورت انجام بی حسی اپیدورال جفت را به آرامی و با رعایت بهداشت می توانیم خارج كنیم . و این فاكتور ها همراه با مبارزه با عفونت های احتمالی بایستی مورد نظر قرار گیرد و همواره خارج كردن آرام جفت بایستی مورد توجه واقع شود و اگر جفت را در روز های اول بتوانیم خارج كنیم خطر بروز عفونت بمراتب كمتر بوده و مسمومیت و عفونت نیز بروز نخواهد كرد .

مخققان سوییسی نیز این روش را تایید كرده اند و اعلام كرده اند كه عاملی كه بیشتر مواقع سبب بیماری و عفونت بوده پر شدن رحم از مایعات می باشد . مشاهده چرك در رحم نشانه بروز عفونت است و نیاز به درمان كامل با استفاده از آنتی بیوتیك ها واحتمالا تزریقات داخل رحمی دارد و پرده های جفت وقتی از فرج آویزان باشند می توان از طریق پیچاندن آنها و جدا كردن چسبندگی ها با ست آنرا خارج نمود .

مدیریت تغذیه گاو

همانطور که آبستن و حاملگی گاو خیلی مهم است قطعا مدیریت تغذیه گاو در طول دوره آبستنی و البته قبل از جفت گیری گاو خیلی مهم است زیرا کمبود یک سری ویتامین ها در بروز بیماری جفت ماندگی بی تاثیر نیست پس همیشه جیره غذایی دام باید به صورت استاندارد باشد که مانع از بروز چنین بیماری هایی شود.

خسارات ناشی از جفت ماندگی

قطعا مشکل ناباروری از مهمترین دلیل بیماری است که می تواند خسارات هنگفتی به شما وارد کند و در تولید مثل گاو اختلال ایجاد کند اما علاوه بر ناباروری می تواند باعث کاهش تولید شیر گاو شود که این یعنی یک نا امیدی فراوان و خسارات هنگفت به گاوداران پس باید مواظب بود تا به خوبی از آنها مراقبت شود و سریعا بیماری درمان شود.